کهسێک که ناتوانێت بچێته عهرهبستان لهبهر مهسائیلێکی سیاسی یان وهکو من که جهوازم نییه یان یهکێکی تر ویزای دهست ناکهوێت یان به ههر سهبهبێکی تر که رێگره لێی بچێته حهج، ئایا ئهم کهسه حهج و عومرهی بۆ دهکرێ؟ وهڵام ئهوهیه که تا کاتێک زیندووهو لهشی ساخهو ئهگهر بهربهستهکه لابچێت دهتوانێت خۆی بچێته عهرهبستان و حهج و عومرهکه بکات، کهسی تر ناتوانێت بهجێی ئهو حهج و عومرهکه بکات. بهڵام که پیرو پهککهوته بوو یان مرد، ئهو کاته بهڵێ دهشێ حهجی بۆ بکرێت، دهشێ عومرهی بۆ بکرێت، بهڵام ئهو کهسهی بۆی دهکا مهرجه خۆی بۆ خۆیی کردبێت تهبعهن، یهعنی پێشتر ئهو حهج و عومرهی که واجبه لهسهری که له تهمهنی خۆیدا بیکات کردبێتی. بهڵگهش ریوایهتهکهی ئهبوداوود و ئیبنو ماجهیه که پێغهمبهری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) ئاگای لێبوو کابرایهک دوعای دهکرد له حهج و دهیوت: «لَبَّيْكَ عَنْ شُبْرُمَةَ»؛ «خوایه گیان ئهوه لهببهیک و وهڵامدانهوهی داواکهی تۆیه له بری شوبرومه». پێغهمبهری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) فهرموی: «مَنْ شُبْرُمَةُ؟»؛ «شوبرومه کێیه؟». کابرا وتی: «أَخٌ لِي (أَوْ قَرِيبٌ لِي)»؛ «برامه (یان خزمێکی نزیکمه)». فهرمووی: «حَجَجْتَ عَنْ نَفْسِكَ؟»؛ «حهجت کردووه لهجیاتی خۆت؟ (حهجه فهرزهکهی خۆتت کردووه؟)». عهرزی کرد: «لَا»؛ «نهخێر». پێغهمبهری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) فهرمووی: «حُجَّ عَنْ نَفْسِكَ، ثُمَّ حُجَّ عَنْ شُبْرُمَةَ»[1]؛ «دهی کهواته سهرهتا حهجهکهی خۆت بکه پاشان لهجیاتی شوبرومهش حهج بکه». جا ئهو کهسهش که عومرهکه دهکات دهتوانێ خۆی بچێت عومرهی خۆی بکات و که عومرهکهی تهواو بوو دوایی سهرلهنوێ عومرهیهکیتر دهست پێ بکاتهوهو بچێتهوه ئهو شوێنهی که پێی دهوترێ تهنعیم؛ لهوێوه دهتوانێ عومرهیهکی تر دهست پێ بکات بۆ ئهو کهسهی تر.
[1]. أبو داود: 1181؛ ابن ماجه: 2903؛ ئهلبانی دهفهرموێ: سهحیحه (مشکاة المصابیح: 2529).