ته‌بعه‌ن که ده‌ڵێین مه‌دخه‌لیه‌کان، خۆ مه‌دخه‌لیه‌کان خۆیان یه‌ک و دوو و سێ و چوار نین، مه‌لایه‌ک و دوو مه‌لا نین، خه‌تێک و دوو خه‌ت نین، خه‌ت و خوتووتیان زۆره، مه‌لاکانیشیان زۆرن. بۆیه به شێوه‌یه‌کی گشتی ده‌ڵێین ئه‌گه‌ر مه‌دخه‌لییه‌ک جاسووسی پێ قبووڵ بێت، ئه‌وه له دوایه‌وه نوێژ ناکه‌ین چونکه جاسووسی کردنی موسوڵمان بۆ موسوڵمان له‌سه‌ر موسوڵمان به پێی هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌که سزای له‌سه‌ره؛ جاسووسی موسوڵمان بۆ موسوڵمان له‌سه‌ر موسوڵمان! به شێوازێکی گشتی نۆ دانه حوکمی تایبه‌تی هه‌یه ئه‌م باسه؛ جاسووسی موسوڵمان له‌سه‌ر موسوڵمان بۆ کافر، پێی کافر ده‌بێت ئه‌گه‌ر بینا بێت له‌سه‌ر خۆش ویستن و وه‌لائی لایه‌نه کافره‌که به‌پێی هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌که‌و جاسووسه‌که ده‌کوژرێت. کابرای جاسووس وا ده‌زانێت هه‌ر وا ئاسان لێی ده‌رده‌چێت که ئێمه ده‌ستمان نه‌تگاتێ بتکوژین له‌به‌ر ئه‌وه‌ی جاسووسیت کردووه بۆ پارتی و یه‌کیه‌تی تاغووت له‌سه‌ر ئه‌هلی مزگه‌وت و دیندار و جوامێر و به‌‌شه‌ره‌فه‌کان، وا ده‌زانی ئه‌وه هه‌روا ده‌ڕوات و له‌سه‌رت حیساب ناکرێت؟ ئه‌و جاسووسییه‌ت له‌سه‌ره‌و لای ئێمه‌‌ش له سه‌رت حیسابه‌و له قیامه‌تیشدا ئه‌وه به ته‌ئکید له سه‌رت حیسابه. بۆیه ده‌بێت زۆر باش بزانیت که جاسووسیت کرد له‌سه‌ر موسوڵمانان بۆ حاکم و به‌رپرسی تاغووت و کافر و مولحیده‌کانی پارتی و یه‌کیه‌تی و ده‌زگای ئاسایش و دژه‌تیرۆرو ئه‌و تاغووتانه‌ی تریان، ده‌بێت ئه‌وه بزانیت حوکمی هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌که کوشتنته، چونکه بۆ کافرێکی مولحید ئیشت کردووه‌و خۆیشت پێی بێدین ده‌بیت، به‌خوا قه‌سه‌م پێی بێدین ده‌بێت ئه‌گه‌ر بۆ کافری موحاریبی بێدینی کردبێت. تۆ جاسووسیت له‌سه‌ر موسوڵمانانی ئه‌هلی غیره‌ت و جیهاد و ته‌وحید کردبێت بۆ یه‌کێکی وه‌کو لاهووری شێخ جه‌نگی به خوای ئه‌رز و ئاسمانه‌کان کافر ده‌بیت پێی ئه‌گه‌ر ئیمامی مزگه‌وتیش بیت، به پێی هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌که‌ش پێی کافر ده‌بیت و به‌ڵگه‌و ده‌لیله‌کانیش زۆرن له‌سه‌ری. ده‌رباره‌ی حوکمی جاسووس بابه‌ته‌کانی ئه‌بوبه‌سیرم نه‌قڵ کردووه که ئه‌ویش له مه‌زهه‌به فیقهییه‌کانه‌وه گێڕاوێتیه‌وه.
بۆیه پێویسته هه‌موو مه‌دخه‌لییه‌ک ئه‌مه بخوێنێته‌وه، هه‌روه‌ها هه‌موو جاسووسێک و هه‌موو که‌سێک که ئێستا له ده‌زگای پاراستن و ئه‌وانه ئیش ده‌کات له دژه‌تیرۆرو ئه‌وانی تر، ده‌بێت ئه‌وه بزانێت که به جاسووسی کردن دینه‌که‌ت له ده‌س ده‌ده‌یت، یه‌عنی پێی کافر ده‌بیت. جا با بزانیت که خوای په‌روه‌ردگار شیرک و کوفر له پێغه‌مبه‌رانیش قبووڵ ناکات، بۆیه راشکاوانه به پێغه‌مبه‌ری نازداری (علیه الصّلاة والسّلام) ده‌فه‌رموێ، هه‌روه‌ک به پێغه‌مبه‌رانی تری فه‌رمووه: «لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ» [زمر: 65]؛ «ئه‌گه‌ر شه‌ریک و هاوه‌ڵ بۆ خوای گه‌وره بڕیاڕ بده‌ی ئه‌وه بێگومان هه‌موو کار و کرده‌وه‌کانت پووچه‌ڵ ده‌بێته‌وه»! بۆیه پێویسته زۆر ئاگادار بن، دین و دیندارێتیه‌که ئه‌وه نییه که ئاوا به‌و ساویلکانه ته‌سه‌ووری ده‌که‌ن که به‌ڵێ وه‌ڵا رقی له فڵان که‌سه با بڕوا خێرا راپۆرتێکی له‌سه‌ر بنووسێت! قوڕت به‌سه‌ر داماوی نه‌گبه‌ت، به‌ڕۆژووه‌و راپۆرت ده‌نووسێت، ده‌یه‌وێت ئه‌جریشی ده‌ست بکه‌وێت! قوڕت به‌سه‌ر بۆ عه‌زابی لای خوا، ئینجا قوڕت به‌سه‌ر بۆ ئه‌و رۆژه‌ی که موسوڵمانانیش ده‌زانن که تۆ جاسووسییه‌که‌ت له‌سه‌ر کێ کردووه! به‌ڵێ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ش هه‌ر وا ناڕوات، ئه‌و ئه‌هلی ئیمانه‌ش رۆژێک له رۆژان دێنه‌وه پێشه‌وه بزانن کێن ئه‌و جه‌للادانه‌ی که عه‌زابیان داون، کێن ئه‌و جاسووسانه‌ی جاسووسییان له‌سه‌ر کردوون، کێن ئه‌و هه‌موو موجریمانه‌ی که ره‌ش و رووتی مناڵه‌کانمانیان زه‌لیل ده‌کرد، له کۆڵانیش لێیان ده‌دان هه‌روه‌کو ئێمه قه‌ومی بورمایی بین، موسوڵمانه‌کانی بورماو ئێوه‌ش بووبێتن به بوودایی! ئه‌و هه‌موو ئه‌شکه‌نجه‌و ئازاره‌مان بده‌ن. به‌ڵێ حوکمی جاسوود ئه‌مه‌یه.
پاشان ئه‌وه‌ش گرنگه که له‌سه‌ر جاسووسییه‌که چی دروست ده‌بێت؟ بۆ نموونه یه‌کێک هاتووه بۆ لای یه‌کگرتوو جاسووسیی له سه‌ر مزگه‌وتێک کردووه، پێی وتوون وه‌ڵا هه‌شتا که‌س له‌و مزگه‌وته نوێژ ده‌کات؛ ئه‌مه نییه، ئه‌مه هیچی له‌سه‌ر دروست نابێت تاکو بڵێین ئه‌مه حوکمه‌که ده‌یگرێته‌وه چونکه کابرا خۆی موسوڵمانه‌و جاسووسی بۆ موسوڵمان کردووه که یه‌کگرتوو‌ه‌و له‌سه‌ر موسوڵمانانیش کردوێتی که ئه‌هلی مزگه‌وته‌که‌ن، ئه‌مه پێی ناکوژرێت و شته‌که‌ش که کردوێتی شتێکی ئه‌وه‌نده گه‌وره نییه. به‌ڵام گه‌یاندنی خه‌به‌ره‌که خۆی به تاغووته‌کان خه‌ته‌ره. پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) ده‌فه‌رموێ: عه‌بد هه‌یه که‌لیمه‌یه‌ک قسه ده‌کات، ته‌نها یه‌ک که‌لیمه ده‌رده‌بڕێت نازانێت چه‌ند ته‌ئسیراتی ده‌بێت، که‌چی خوای گه‌وره حه‌فتا پاییز به ئاگری دۆزه‌خدا ده‌یباته خواره‌وه! [«إِنَّ الرَّجُلَ لَيَتَكَلَّمُ بِالْكَلِمَةِ لَا يُرِيدُ بِهَا بَأْسًا، يَهْوِي بِهَا سَبْعِينَ خَرِيفًا فِي النَّارِ» (أحمد: 7945؛ ابن ماجه: 3970؛ الترمذي: 2314؛ ئه‌لبانی به سه‌حیحی ناساندووه (صحیح الترغیب والترهیب: 2875)] چونکه شتێکی زۆر گه‌وره‌و خه‌ته‌ره، بۆیه پێویسته زۆرزۆر ئاگادار بین. هه‌ر پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصلاة و السلام) فه‌رمووی: قوڕقوشمی توواوه بکرێت به گوێچکه‌ی که‌سێکدا باشتره وه‌ک له‌وه‌ی گوێ له قسه‌ی که‌سانێک بگرێت که ئه‌وان پێیان خۆش نییه گوێیان لێ بگرێت! چ جای ئه‌وه‌ی بڕوات بیشیگێڕێتۆ، جا بۆ تاغووتان و ملهوڕانیشی بگێڕێته‌وه! له قیامه‌تیشدا قورقوشمی هه‌ر توواوه‌یه ده‌یکه‌ن به گوێچکه‌یدا [«وَمَنِ اسْتَمَعَ إِلَى حَدِيثِ قَوْمٍ، وَهُمْ لَهُ كَارِهُونَ، أَوْ يَفِرُّونَ مِنْهُ، صُبَّ فِي أُذُنِهِ الآنُكُ يَوْمَ القِيَامَةِ...» (البخاری: 7042)].
باشه تۆ بۆ خۆت ده‌خه‌یته به‌ر عه‌زابی خوای گه‌وره؟ بۆ کێ؟ بۆ تاغووتێکی سه‌خیف و حه‌قیری ورگزلی شه‌رابخۆر؟ سبحان اللّه ئه‌و خه‌ڵکه چی لێ هاتووه‌و چۆن بووه به به‌نی ئیسرائیل! یاڕه‌ببی خوایه یارمه‌تیده‌رمان بیت تاکو راستی که‌ینه‌وه.