کوڕی باوکم ته‌بعه‌ن ئه‌مه شه‌هید نابێت؛ به‌ڵێ راسته پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصّلاة والسّلام)  له فه‌رمووده‌ی سه‌حیحی بوخاری و موسلیمدا ده‌فه‌رموێ: «الشُّهَدَاءُ خَمْسَةٌ: المَطْعُونُ، وَالمَبْطُونُ، وَالغَرِقُ، وَصَاحِبُ الهَدْمِ، وَالشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»[1]؛ «شه‌هیده‌کان پێنج پۆلن: ئه‌و که‌سه‌ی که به تاعوون کۆچی دوایی کردووه، ئه‌و که‌سه‌ی به نه‌خۆشیه‌کانی سک‌ئێشه‌ مردووه‌و ئه‌و که‌سه‌ی که خنکاوه له ئاوداو ئه‌و که‌سه‌ی که خانووی به سه‌ردا رووخاوه‌و ئه‌و که‌سه‌ش که له پێناوی خوای په‌روه‌ردگاردا شه‌هید بووه»، ئه‌مانه به شه‌هید حسێبن. که‌وابوو که ده‌ڵێین ئه‌و که‌سه‌ی دیوارو شتێکی به سه‌ردا رووخاوه ئه‌وانه‌ش ده‌گرێته‌وه که له بومه‌له‌رزه‌دا به‌ر که‌وتوون و خانوویان به سه‌ردا رووخاوه، یان له سه‌یاره‌دا بووه‌و ده‌عمێکی کردووه. یه‌کێکی که به سک‌ئێشه، جا سک‌ئێشه‌که له ریخۆڵه چه‌وره‌یه‌وه بووبێت، له په‌نکه‌ریاسیه‌وه بووبێت، له جگه‌ریه‌وه بێت، له شتێک هی ناخی بێت، هه‌ریه‌کێک له‌مانه بێت جیاوازی نییه. ئه‌وه‌ش که له ئاودا خنکاوه به‌ هه‌مان شێوه به‌ڵام مه‌رجه ئیلتیزامی ئیسلامه‌تیه‌که‌ی هه‌بووبێت، خۆ هه‌ر وا له خۆیه‌وه شه‌هید نابێت؛ یه‌عنی کابرا باوه‌ڕی به خوا نه‌بێت یان باوه‌ڕی به خوا هه‌یه به‌ڵام باوه‌ڕی به پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) نییه، یان باوه‌ڕی به خواو پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) هه‌یه به‌ڵام نه نوێژ ده‌کات و نه رۆژوو ده‌گرێت و نه ز‌ه‌کات و نه‌ حه‌ج و هیچ شتێکی نه‌کردووه، ئێ ئه‌مه هه‌ر له خۆیه‌وه ده‌ره‌جه‌ی شه‌هیدی وه‌ربگرێت له‌به‌رئه‌وه‌ی له بومه‌له‌رزه‌که‌دا له‌وێ بووه‌و دیوارێکی به‌سه‌ردا رووخاوه، ته‌بعه‌ن ئه‌وه نایگرێته‌وه. پێغه‌مبه‌ری خوا (علیه الصّلاة والسّلام) فه‌رمووی: «مَا تَعُدُّونَ الشَّهِيدَ فِيكُمْ؟»[2]؛ «ئێوه شه‌هیده‌کان به چی حسێب ده‌که‌ن و کێن ئه‌وانه؟»، «قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، مَنْ قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللهِ فَهُوَ شَهِيدٌ»؛ «وتیان: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا هه‌ر که‌سێک که له پێناوی خوای گه‌وره‌دا بکوژرێت شه‌هیده». فه‌رمووی: «إِنَّ شُهَدَاءَ أُمَّتِي إِذًا لَقَلِيلٌ»؛ «که‌وا بوو جا خۆ شه‌هیدانی ئوممه‌ته‌که‌ی من که‌من»، «قَالُوا فَمَن یَا رَسُولَ اللَّهِ؟»؛ «ئه‌د‌ی کێ شه‌هیده ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا؟»، فه‌رمووی: «مَنْ قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللهِ فَهُوَ شَهِيدٌ»؛ «هه‌ر که‌سێک له پێناوی خوای په‌روه‌ردگاردا بکوژرێت ئه‌وه شه‌هیده»، «وَمَنْ مَاتَ فِي سَبِيلِ اللهِ فَهُوَ شَهِيدٌ»؛ «هه‌ر که‌سێکیش له پێناوی خوای گه‌وره‌دا بمرێت هه‌ر شه‌هیده»، وه‌کو ئه‌وه‌ی کابرا سایه‌قی موجاهیده‌کانه‌و ده‌ڕوات و له‌پڕ سه‌یاره‌که‌ی وه‌رده‌گه‌ڕێت و ده‌مرێت یان ئه‌سپه‌که‌ی له‌قه‌یه‌کی لێ ده‌دات و ده‌مرێت یان له ته‌دریبدایه تۆپێکی به‌رده‌که‌وێت یه‌عنی قه‌وانه فیشه‌کێکی گه‌وره‌ی به‌ر ده‌که‌وێت نه‌ک خودئ فیشه‌که‌که یان تۆپه‌که‌ی ده‌که‌وێت به سه‌رداو ده‌مرێت هه‌مووی ئه‌وانه شه‌هیدن. پاشان فه‌رمووی: «وَمَنْ مَاتَ فِي الطَّاعُونِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ مَاتَ فِي الْبَطْنِ فَهُوَ شَهِيدٌ وَالْغَرِيقُ شَهِيدٌ»؛ «ئه‌و که‌سه‌ی به تاعوون بمرێت شه‌هیده، ئه‌و که‌سه‌ش که به سک‌ئێشه ده‌مرێت شه‌هیده‌و ئه‌و که‌سه‌ش که غه‌رق بووه هه‌ر شه‌هیده». له حه‌دیسی سه‌حیحی تریشدا هاتووه که: «مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ»[3]؛ «هه‌ر که‌سێک له به‌رگری کردن له له سه‌روه‌ت و سامانی خۆیدا بکوژرێت شه‌هیده».

   که‌واته شه‌رتی شه‌هیدبوونی کابرا له‌و حاڵه‌تانه‌دا ئیمانداری و چاکه‌کارێتییه‌که‌یه‌تی، نه‌ک ئه‌وه‌ی کابرا مه‌شرووب سک‌ئێشه‌ی تووش بکات و بیکوژێت و بڵێین وه‌ڵا شه‌هیده!