X

گەڕان




رۆژوو >>  رۆژووی نه‌خۆش
  •    حوکمی رۆژووی ئه‌و که‌سانه چییه که نه‌خۆشینی به‌رده‌وامیان هه‌یه؟
  • نه‌خۆشی موزمین واته نه‌خۆشی به‌رده‌وام، ئه‌و نه‌خۆشییه‌ی که تووشی بووه ساڵ دوازده مانگه‌که‌یه و ئۆمێدی چاک بوونه‌وه‌ی نیه، چ له به‌ر بێ‌توانا بوونی بێت چ له به‌ر به کار هێنانی ده‌رمان و حه‌بێکی به‌رده‌وام. له‌وانه‌یه که‌سێکی به‌خۆ و به‌توانا بێت به‌ڵام شه‌کره‌یه‌تی و پێویست ئه‌کات ناو به ناو ئاو بخواته‌وه یان حه‌ب بخوات یان هه‌ر نه‌خۆشییێکی تری هاوشێوه که پێویست ئه‌کات له رۆژا ده‌رمان بخوات. ئه‌م که‌سانه‌یش وه‌کوو پیرو په‌ک‌که‌وته رۆژوو ناگرن و که‌فاره‌ته‌که‌ی ئه‌ده‌ن. ئه‌شێ ئه‌م حوکمه که‌سێکی تریش بگرێته‌وه که به به‌ڕۆژوو بوونه‌که (به برسیه‌تی یان به تینوویه‌تیه‌که) نه‌خۆشیه‌که‌ی زیاد ئه‌کات، ئه‌میش له ریزی ئه‌وانه‌یایه که که‌فاره‌ته‌که‌ی ئه‌ده‌ن. هه‌روه‌ها ئه‌و نه‌خۆشیه‌ی ئه‌ترسێت به رۆژوو گرتن چاک بوونه‌وه‌که‌ی دوا بکه‌وێت؛ یه‌کێک ئه‌شێ بتوانێت رۆژوو بگرێت به‌ڵام ئه‌ترسێت له‌وه‌ی که نه‌خۆشیه‌که‌ی دره‌نگتر چاک ببێته‌وه. ئه‌مه‌یش هه‌ر بۆی هه‌یه که نه‌یگرێت، ته‌نانه‌ت ئه‌و جۆره که‌سانه ئه‌گه‌ر نه‌زریش بکه‌ن ره‌مه‌زانه‌که هه‌مووی یا چه‌ن رۆژێکی یا غه‌یری ره‌مه‌زان به‌ڕۆژوو بن ئیمامی نه‌وه‌وی ئه‌فه‌رموێت: نه‌زره‌که‌یشیان دانامه‌زرێت و ناشێت پێوه‌ی پابه‌ند بن. ئه‌م نه‌خۆشانه ئه‌گه‌ر پاره‌ی که‌فاره‌ته‌که‌یان بوو ئه‌وه ته‌بعه‌ن که‌فاره‌ته‌که ئه‌ده‌ن ئه‌گه‌ر نه‌یانبوو که‌فاره‌تیش ناده‌ن، ئه‌گه‌ر گه‌یشته‌وه ره‌مه‌زانی داهاتوو پاره‌ی که‌فاره‌تیان هاته ده‌ست ئه‌بێت بیده‌ن چۆنکه وه‌کوو قه‌رزێک وایه له سه‌ریان؛ ئه‌مه رای جمهوری شه‌رعناسانه به پێچه‌وانه‌ی دوو ئیمامی به‌رێز ئیمامی مالیک و ئیمامی ئیبنو حه‌جه‌‌ر. داره‌قوتنی له نافێعه‌وه ئه‌گێڕێته‌وه که کابرایێک نه‌خۆش بوو دوو یان سێ ره‌مه‌زانی به سه‌را هاتبووه‌وه؛ ئیبنوعومه‌ر- خوای لێ رازی بێت - فه‌رمووی: « فَلْيُطْعِمْ مَكَانَ كُلِّ يَوْمٍ مِسْكِينًا مُدًّا مِنْ حِنْطَةٍ ثُمَّ لَيْسَ عَلَيْهِ قَضَاءٌ »[1] ؛ « با بۆ هه‌ر رۆژێکی رۆژووه‌که‌ی چنێک گه‌نم بدات به هه‌ژارێک گرتنه‌وه‌یشی له سه‌ر نابێت». که‌وابوو یه‌که‌م پیر و په‌ک‌که‌وتوو، دووهه‌م نه‌خۆشی موزمین ئه‌گه‌ر زانیان ئه‌توانن له دوای ره‌مه‌زان بیگرنه‌وه، ئه‌یگرنه‌وه. ئه‌گه‌ر زانیان و دڵنیا بوون بۆیان ناگیرێته‌وه وه‌کوو کابرای شه‌کره‌ یان پیر و په‌ک‌که‌وتوو یان نه‌خۆشینێکی موزمین ته‌واو، که‌فاره‌ته‌که‌ی ئه‌دات، که‌فاره‌ته‌که‌یشی ژه‌مێکه وه‌ک ئه‌وه‌ی خۆیان له ماڵه‌وه ئه‌یخۆن، ئه‌وه‌نده‌یان له سه‌ره؛ خوای گه‌وره ئه‌فه‌رموێت: « مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ »[2]؛ « وه‌سه‌تی ئه‌و جۆره خواردنه‌ی که خۆتان ئه‌یخۆن».



    [1]- الدارقطني،سنن: ژماره ی 2341؛ له موطأی ئیمامی مالیکدا هاتووه: «أَنَّهُ بَلَغَهُ، أَنَّ عَبْدَ اللهِ بْنَ عُمَرَ سُئِلَ عَنِ الْمَرْأَةِ الْحَامِلِ، إِذَا خَافَتْ عَلَى وَلَدِهَا، وَاشْتَدَّ عَلَيْهَا الصِّيَامُ؟فَقَالَ: تُفْطِرُ، وَتُطْعِمُ، مَكَانَ كُلِّ يَوْمٍ، مِسْكِيناً. مُدّاً مِنْ حِنْطَةٍ بِمُدِّ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.»( أبو مصعب الزهري: 807 ؛ الحدثاني: 467 في الصيام؛ الشافعي: 1133، هه‌موویان له مالیکه‌وه ریوایه‌تیان کردووه.).

    [2]- مائدة : 89.